Waarom?

Waarom ben je geestelijk verzorger voor gedetineerden geworden? Wat drijft jou in je werk?

Deze vraag kreeg ik voorgelegd in de voorbereiding van een expositie in het gevangenismuseum in Veenhuizen over Geestelijke Verzorging (GV) in de gevangenissen. De antwoorden die ik gaf wil ik graag delen op deze website.

Het was geen bewuste keuze om in de P.I. te gaan werken. Het kwam op mijn pad en ik ben het pad ingelopen. Het bleek veel boeiender en betekenisvoller te zijn als ik ooit verwacht had. Het is pastoraat bij uitstek. Er zijn veel individuele contacten, een-op-een gesprekken. Wat ik in die gesprekken tegen komen zijn ménsen. Mensen die iets gedaan hebben waarom ze veroordeeld worden, of mogelijk zullen worden. Maar het blijven mensen, ieder met zijn eigen verhaal.

Het delict is nooit goed te praten, maar vaak is het zo dat als je hoort wat er aan vooraf gegaan is, je anders gaat kijken. Dan komt er een mens tevoorschijn, een mens in al zijn kwetsbaarheid. En díe mens, daar wil ik naar omkijken.

Ik ben best geschrokken van de vele verhalen die ik hoor. Ze gaan over wat mensen in hun leven hebben meegemaakt, hoeveel pech iemand kan hebben, onder welke omstandigheden kinderen soms opgroeien. Want wat is je start slecht als je niet gewenst bent, als je leven begint met afkicken omdat je moeder verslaafd was, als je in een omgeving woont waar geen werk te vinden is maar wel veel foute vrienden, als je in de drang om alles mee te willen maken keuzes maakt waar je achteraf erg veel spijt van hebt, als ..…

Maar ik ben ook geschrokken van het gemak waarmee mensen een delict begaan en het goed praten, het zelfs heel stoer vinden wat ze hebben gedaan. Dan kan ik alleen nog maar bidden en hopen dat er ooit inzicht komt in wat zij aangericht hebben. Schade en verdriet aan de slachtoffers, aan nabestaanden, aan hun eigen familie, aan de samenleving en uiteindelijk ook aan zichzelf.

Ik kijk naar die gedetineerde mens als pastor, met zorg voor zijn welzijn, zijn geweten, zijn pijn en zijn toekomst. Ik kijk ook naar hem als moeder. Immers het zal je kind zijn die daar binnen moet zitten. Dan wil je ook dat hij een veilige plek heeft en er iemand is die naar hem luistert en hem op weg helpt om verder te kunnen met zijn leven.

Mijn geloof is mijn dragende en stuwende kracht in dit alles. Geloof geeft leefregels maar ook levenswijsheden en levenslessen. Het zit verweven in ons hele doen en laten, maar komt het meest tot uiting in de kerkdiensten. Deze helpen bij zelfreflectie. Niet voor niets begint een kerkdienst met een gebed om vergeving en ontferming, opdat we naar ons zelf kijken, naar ons eigen functioneren. Met een kritische blik, maar ook met een milde blik ‘moge God zich over ons ontfermen’. In het vertrouwen en de hoop dat er een toekomst wacht waarin het goede wat er in ons is tevoorschijn komt. Het geloof doet een appél op ons om daar aan te werken.

Mijn werk als pastor is een stukje oplopen met iemand zodat die man weer verder kan. Geloof helpt me erbij, het draagt me en stuwt me voort. Ik wens die mens toe dat hij dit ook zo mag ervaren.

Geloof geeft leefregels en rituelen. Ze helpen om te kunnen leven met wat het is gebeurt, het zelf uit te houden en te accepteren. We hebben het zo hard nodig want God kun je vragen, bidden om vergeving, maar jezelf vergeven is veel moeilijker.

Het raakt me elke keer weer als ik de mannen zie die, voorafgaand aan de kerkdienst, een kaarsje aan komen steken. Grote, stoere kerels maar ook kleine mannetjes die staan te bidden bij dat kaarsje. In gedachten en gebed zijn ze bij de mensen die voor hen onbereikbaar zijn, die leven in hun hart, die ze zoveel goeds toewensen en die ze missen.

Mede door het de geestelijke verzorging in de P.I. is er aandacht voor feestdagen en bijzondere momenten. Het overstijgt de dagelijkse dingen. Want ook de mens in detentie beleeft Kerstmis, Pasen, Pinksteren en heeft te maken met vreugde en verdriet, met geboorte en dood, en al die dingen die in een mensenleven gebeuren.

Ik blijf dromen van een samenleving waarin er voor iedereen een plek is, een veilige plek. Dat zullen we met elkaar moeten doen. Idealistisch? Jazeker. Realistisch? Misschien niet, maar als we niet blijven dromen en er aan werken, weten we zeker dat het er niet komt.
Mijn lijfspreuk: ‘Nooit ophouden het goede te doen’ uit de bijbel, de brief aan de Galaten.

Aan de voorbereiding van de expositie is meegewerkt door alle denominaties. De expositie wordt geopend op 15februari 2023 en zal twee jaar blijven staan. Gevangenismuseum Veenhuizen, Oude Gracht 1, 9341 AA Veenhuizen www.gevangenismuseum.nl

Rk. Justitiepastor Marian